Wat pezen uniek maakt: glijmechanica en belastingstolerantie
Pezen lijken misschien simpele koorden die spieren verbinden met botten, maar in werkelijkheid zijn het verfijnde structuren die een enorme hoeveelheid werk verrichten. Vooral in de hand en pols zijn pezen essentieel. Ze brengen elke beweging tot stand en zorgen ervoor dat jij kunt knijpen, strekken, schrijven, typen, draaien en tillen.
Onder de huid bewegen pezen door smalle tunnels, glijden ze langs botjes en werken ze samen met spieren in de onderarm om elke handbeweging soepel te laten verlopen. Wanneer een pees goed functioneert merk je er niets van. Wanneer een pees geĆÆrriteerd, vermoeid of te veel belast raakt voel je direct stijfheid, pijn, krachtverlies of beperkingen in beweging.
In dit artikel lees je hoe pezen zijn opgebouwd, waarom glijden zo belangrijk is, waarom pezen gevoelig reageren op te veel of te weinig belasting en wat jij kunt doen om pezen gezond te houden.
Onder de huid bewegen pezen door smalle tunnels, glijden ze langs botjes en werken ze samen met spieren in de onderarm om elke handbeweging soepel te laten verlopen. Wanneer een pees goed functioneert merk je er niets van. Wanneer een pees geĆÆrriteerd, vermoeid of te veel belast raakt voel je direct stijfheid, pijn, krachtverlies of beperkingen in beweging.
In dit artikel lees je hoe pezen zijn opgebouwd, waarom glijden zo belangrijk is, waarom pezen gevoelig reageren op te veel of te weinig belasting en wat jij kunt doen om pezen gezond te houden.
Wat pezen precies zijn
Een pees is een sterk maar flexibel verbindingsstuk tussen een spier en een bot. Je kunt het zien als een stevige kabel die kracht doorgeeft. Pezen bestaan uit bundels van collageenvezels die in dezelfde richting lopen. Dit zorgt voor:
– hoge trekkracht
– soepele beweging
– snelle krachtgeleiding
– stabiliteit bij verschillende handelingen
De structuur van een pees is gemaakt om kracht te verdragen, maar niet om voortdurend in extreme posities te werken. Daarom reageren pezen snel wanneer ze meer worden belast dan ze aankunnen.
Pezen in de hand: een hoge werkdruk in een kleine ruimte
De hand bevat meerdere pezen die door tunnels en over kleine botjes glijden. Ze liggen dicht bij elkaar en elk heeft een specifieke taak. Bijvoorbeeld:
– buigpezen laten je vingers sluiten
– strekpezen laten je vingers openen
– duimpezen zorgen voor kracht en precisie
– pezen naar de pols zorgen voor stabiliteit
Omdat de ruimte in de hand klein is, zijn pezen gevoelig voor veranderingen. Een pees die een beetje geĆÆrriteerd raakt kan al voelen als stijfheid, pijn of verminderde kracht. Dit is normaal en betekent vaak dat de belasting hoger is dan de belastbaarheid op dat moment.
Hoe pezen glijden door tunnels
Aan de palmzijde van de vingers lopen pezen door smalle tunneltjes die peesschedes worden genoemd. Deze scheden bevatten een glad vlies dat de pees helpt glijden. Je kunt het vergelijken met een touw dat door een gladde buis loopt. Als het touw droog, stroef of beschadigd is, loopt het minder soepel.
Wanneer alles goed werkt glijden pezen:
– zonder weerstand
– zonder geluid
– zonder frictie
– zonder pijn
Glijmechanica is essentieel voor soepele beweging. Wanneer de pees, de peesschede of het omliggende weefsel geĆÆrriteerd raakt, verandert dit glijmechanisme. Het voelt dan alsof de beweging vastloopt, stroef gaat of trekkerig aanvoelt.
Wat pezen uniek maakt in vergelijking met spieren
Pezen hebben eigenschappen die anders zijn dan spieren.
1. Pezen bevatten weinig bloedvaten: Dit betekent dat pezen minder snel herstellen dan spieren. Herstel kost meer tijd en vraagt om herhaalde, gecontroleerde belasting.
2. Pezen worden sterker door geleidelijke belasting: Niet door volledige rust.
3. Pezen reageren sneller op overbelasting: Ze kunnen geĆÆrriteerd raken door herhaling of druk.
4. Pezen zijn gevoelig voor plotselinge belasting: Snelle krachtsveranderingen kunnen pezen verrassen.
5. Pezen geven pijn op een andere manier: Peespijn voelt vaak stijf, zeurend of pijnlijk bij starten van beweging.
Deze eigenschappen maken pezen kwetsbaar, maar ook heel goed te trainen.
Waarom pezen overbelast raken
Pezen raken overbelast wanneer ze meer werk moeten doen dan ze aankunnen. Dit betekent niet dat de pees beschadigd is. Het betekent dat de belasting hoger is dan de belastbaarheid.
Veelvoorkomende oorzaken:
– Herhaalde bewegingen: Typen, schrijven, knijpen, sporten en tillen.
– Nieuwe activiteiten: Verbouwing, tuinieren, nieuwe hobby of andere sport.
– Te weinig herstel: Te snel opbouwen zonder pauzes.
– Verandering van snelheid of kracht: Plots stevig knijpen of draaien.
– Verkeerde polsstand: Een gekantelde pols verhoogt spanning op pezen.
– Onderbelasting: Langdurige rust maakt pezen gevoeliger voor herbelasting.
Pezen houden van regelmaat en voorspelbare belasting. Grote sprongen verrassen het systeem.
Hoe je merkt dat een pees geĆÆrriteerd is
Pezen geven specifieke signalen:
– stijfheid bij opstaan of starten van beweging
– pijn bij knijpen of kracht zetten
– een trekkerig gevoel langs de vinger of pols
– drukpijn op de pees
– verminderde knijpkracht
– pijn die afneemt zodra je warm bent, maar terugkeert na belasting
Dit zijn normale signalen. Je lichaam geeft aan dat het tijd is om rust af te wisselen met lichte, gecontroleerde belasting.
Waarom een pees soms āvastlooptā
Wanneer pezen niet soepel glijden kan het voelen alsof een beweging stopt, haperend gaat of stroef aanvoelt. Dit komt doordat:
– het peesvlies geĆÆrriteerd is
– de tunnel rondom de pees iets nauwer wordt
– de pees meer wrijving ervaart
– de onderarmspieren vermoeid zijn
– de pees onvoldoende glijmechanica heeft
Een vastlopende beweging betekent niet dat de pees kapot is. Het betekent dat het systeem tijdelijk minder soepel beweegt.
Hoe pezen sterker worden
Pezen houden van gecontroleerde belasting. Ze worden sterker wanneer ze herhaaldelijk en geleidelijk worden geprikkeld. Dit helpt de collageenvezels zich te ordenen en sterker te worden.
Belangrijke principes:
1. Rust is nooit de hele oplossing: Te veel rust maakt pezen juist gevoeliger.
2. Gecontroleerde belasting is essentieel: Oefeningen moeten pijnarm, rustig en herhaald zijn.
3. Herhaling bouwt weefsel op: Pezen houden van consistentie.
4. Te zware belasting werkt averechts: Pezen reageren snel op overload.
Hoe je pezen gezond houdt in het dagelijks leven
Je hoeft geen intensief programma te volgen. Kleine aanpassingen maken een groot verschil.
1. Wissel knijptaken af: Te lang dezelfde beweging geeft overprikkeling.
2. Houd je pols in neutrale positie: Dit verdeelt de belasting beter.
3. Gebruik je hele hand: Verspreid kracht over meerdere vingers en duim.
4. Doe regelmatig lichte rekoefeningen: Spanning in de onderarm verminderen helpt pezen glijden.
5. Bouw belasting langzaam op: Pezen houden niet van grote sprongen.
6. Gebruik variatie in werkhouding: Afwisseling vermindert lokale druk op pezen.
Wanneer naar een handtherapeut?
Je kunt veel klachten zelf beĆÆnvloeden, maar het is verstandig om hulp te zoeken als:
– de pees stijf blijft ondanks rust
– kracht vermindert
– je merkt dat beweging haperend blijft gaan
– klachten steeds terugkomen
– je werkzaamheden lastig uitvoerbaar worden
– je onzeker bent over oorzaak of belasting
Een handtherapeut analyseert de glijmechanica, belastbaarheid en spierbalans en helpt je een plan op te bouwen dat aansluit bij jouw leven en activiteiten.
ā FAQ ā Pezen en glijmechanica
Een spier trekt samen, een pees is de stevige kabel die de kracht overbrengt naar het bot.
Omdat ze minder doorbloeding hebben dan spieren en afhankelijk zijn van gedoseerde belasting.
Rustig blijven bewegen zonder kracht, koelen indien dik, en advies vragen als het blijft.
Korte rust wel, maar langdurige rust maakt de pees zwakker. Geleidelijke opbouw is beter.
Door variatie in beweging, regelmatig rekken van onderarmspieren en zware belasting rustig op te bouwen.
Handtherapeut in Hilversum
Benieuwd hoe een van onze handtherapeuten u verder kunnen helpen? Neem dan contact op met ons. Het is onze missie om u goed te laten bewegen zonder klachten. MoveWell, Feel Better!